Oedeemfysiotherapie is de verzamelnaam voor alle behandelingsaspecten die bij oedeem aan de orde komen zoals manuele lymfedrainage, compressietherapie, oefentherapie, lymfetaping en zelfmanagement. Deze behandelmogelijkheden worden altijd gecombineerd toegepast.

Lymfoedeem
Lymfoedeem is een abnormale ophoping van eiwitten en vocht in het lichaamsweefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Klachten die kunnen ontstaan bij lymfoedeem zijn: pijn, zwelling, gespannen gevoel, beperking in de bewegingen en/of beperkingen in het dagelijks functioneren, huidafwijkingen en infecties. Er zijn verschillende soorten lymfoedeem te onderscheiden op basis van de verschillende oorzaken.

• Primair lymfoedeem is een aangeboren afwijking waarbij het lymfestelsel minder ontwikkeld aanwezig is en/of minder goed functioneert. De afwijking kan in verschillende levensfasen aan het licht komen.

• Secundair lymfoedeem kan ontstaan na beschadiging van het lymfestelsel door ontstekingen (wondroos), operatieve ingrepen of bestraling en het verwijderen van lymfeknopen (bijvoorbeeld door behandeling voor kanker). Permanente overbelasting van het veneuze vaatstelsel kan ook leiden tot secundair lymfoedeem.

• Lipoedeem ontstaat door ophoping van ongelijkmatig verdeeld vetweefsel en gaat soms samen met lymfoedeem (lipo-lymfoedeem).

 

Behandeling van lymfoedeem
Tijdens de intake en het oedeemfysiotherapeutisch onderzoek worden alle aspecten rond uw oedeemklachten geïnventariseerd om samen met u te komen tot een behandelplan. De combinatie van de hierna genoemde behandeltechnieken hangt af van de bevindingen uit intake en onderzoek.

Manuele lymfedrainage
Dit is een specifieke massagetechniek die gericht is op verhoging van de transportcapaciteit van het lymfestelsel. Door gebruik te maken van bepaalde handgrepen wordt de activiteit van het lymfestelsel gestimuleerd en kan het vocht verplaatst worden naar de gebieden in het lichaam waar het lymfesysteem nog in tact is zodat het daar in de circulatie kan worden opgenomen. Ook zijn er specifieke handgrepen om de fibrotische verhardingen in het weefsel los te maken.

Compressietherapie
Hierbij wordt gebruik van zwachteltechnieken om het uittreden van vocht in de weefsels tegen te gaan en de afvoer van lymfe te ondersteunen. Wanneer de omvang van het lichaamsdeel stabiel is kan een elastische kous (TEK) aangemeten worden.

Oefentherapie en training
Een belangrijke component van de afvoer is de spierpompwerking. Tijdens het aanspannen van de spieren worden de aders van de lymfebanen even dicht gedrukt en wordt het bloed en lymfe omhoog gestuwd. Op een verantwoorde manier sporten en trainen hoeft niet te leiden tot toename van het oedeem. Het kan juist wel de symptomen (pijn, spanning en zwaar gevoel) van het lymfoedeem verminderen. Oedeemfysiotherapeutische begeleiding in de opbouw van sport en training is daarom zinvol bij (risico op) lymfoedeem.

Lymfetaping
Door het aanbrengen van lymfetape kan de afvoer van vocht continu gestimuleerd worden. Ook littekens kunnen hiermee behandeld worden.

Zelfmanagement en voorlichting.
Tenslotte is er veel aandacht voor wat u zelf kan doen om het behandelresultaat te behouden en hoe dit ingepast kan worden in het dagelijks functioneren.

 

Petra Gielink en Maite Rodal zijn de oedeemfysiotherapeuten bij de Singel Fysiotherapie.

 

 

Terug naar alle klachtenbeelden